رمزگشایی از نامگذاری محله دزاشیب؛ اینجا آشوب به پا بود؟
به گزارش اخبار ورزش ها، محله دزاشیب، مثل دیگر محله های شمال تهران حالا دیگر کمتر نشانی از آن آبادی های سرسبز شمیران را حفظ نموده است.
اما اگر در کوچه و خیابان های این محله قدم بزنیم، هنوز هم درختان قدبرافراشته و باغ هایی که حال و هوای روزگار گذشته آن را زنده نمایند، یافت می شود. شاید اولین نکته ای که در آنالیز تاریخ دزاشیب به فکر خطور کند، وجه تسمیه یا علت نامگذاری این آبادی کهن است. نامی متفاوت که شباهت چندانی با اسامی دیگر آبادی های اطراف خود ندارد. علیرضا زمانی تهران پژوه به تکرار نام این آبادی در منابع مکتوب اشاره می نماید: از نام آبادی دزاشیب می توان در کتاب معجم البلدان یاقوت حموی که در قرن هفتم هجری به رشته تحریر عایدی است، سراغ گرفت. در این کتاب از آبادی ای نام برده می شود که در محدوده فعلی آبادی دزاشیب شمیران و یا همین محله امروزی دزاشیب اشاره دارد. اما در معجم البلدان و نیز در دیگر کتاب های تاریخی نام این آبادی دزاه قصران است.
در سراشیبی امامزاده قاسم (ع)
برای کشف ارتباط نام دزاه قصران با دزاشیب باید سراغ دیگر منابع مکتوب برویم. زمانی می گوید: در دیگر منابع مکتوب تاریخی هم از نام دزج سفلی یا دزاه سفلی برای اشاره به محدوده فعلی محله دزاشیب استفاده نموده اند. در واقع واژگان دزج و دزاه به معنای دژ یا همان قلعه هستند. اکنون برای آنالیز این ارتباط باید به محله مجاور دزاشیب یعنی محله امامزاده قاسم (ع) اشاره کنیم. در گذشته به آبادی امامزاده قاسم (ع) که بارگاه مقدس امامزاده قاسم (ع) را در دل خود جای داده است، دزج علیا می گفتند و به دزاشیب دزج سفلی. آنالیز ها نشان می دهد که، چون آبادی دزاشیب در سراشیبی آبادی امامزاده قاسم (ع) قرار داشت به آن دزج سفلی می گفتند. یعنی قلعه ای که در سراشیبی امامزاده قاسم (ع) واقع شده است.
اینجا آشوب به پا بود؟
بخشی از تاریخ هر محله را در نقل قول ها و روایت های شفاهی ساکنان آن محله باید جست وجو کرد. در باره علت نامگذاری محله دزاشیب هم روایت های دیگری وجود دارد که اغلب سینه به سینه نقل شده و بعضی از آن ها فاقد اعتبار و سندیت است. زمانی درباره یکی از این روایت های نامعتبر که اتفاقا هنوز از زبان بعضی از ساکنان دزاشیب شنیده می شود می گوید: در بعضی از خاطره نگاری ها و روایت های شفاهی، از نام دزآشوب هم برای اشاره به آبادی دزاشیب استفاده شده است.
عده ای گفته اند، چون در چند منبع مکتوب، خاطره نگاری و روایت های شفاهی از واژه دزآشوب استفاده شده، پس نام این آبادی در گذشته دزآشوب بوده است، یعنی محلی که در آن آشوب به پا بود. اما آنالیز های نشان می دهد که این روایت سندیت ندارد و علت استفاده از این نام در چند منبع مکتوب هم احتمالا به مسائل موجود در چاپ سنگی نسخه های مکتوب برمی شود؛ بنابراین این روایت نادرست است و نام دزاشیب در واقع به معنای آبادی است که در سراشیبی دزج علیا یا همان آبادی امامزاده قاسم (ع) قرار گرفته است.
منبع: همشهری
منبع: فرارو